ทำไมผู้ป่วยรับอาหารสายยางแล้วถึงอาเจียนบ่อย?อาการอาเจียนบ่อยในผู้ป่วยที่ได้รับอาหารทางสายยางเป็นสัญญาณสำคัญที่บ่งบอกว่าร่างกาย ไม่ทนต่ออาหาร (Feeding Intolerance) หรือมีความผิดปกติในระบบทางเดินอาหารค่ะ ซึ่งเป็นภาวะที่อันตรายมากเพราะมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิด การสำลัก (Aspiration) อาหารเข้าสู่ปอด
สาเหตุหลักที่ทำให้ผู้ป่วยอาเจียนบ่อยขณะให้อาหารทางสายยางมีดังนี้:
🤮 สาเหตุหลักที่ทำให้ผู้ป่วยอาเจียนขณะให้อาหารทางสายยาง
1. ภาวะอาหารค้างในกระเพาะอาหารมากเกินไป (High Gastric Residual Volume - GRV)
เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด หมายถึงกระเพาะอาหารของผู้ป่วยไม่สามารถย่อยและส่งอาหารไปสู่ลำไส้เล็กได้ทันเวลา
กระเพาะอาหารเคลื่อนไหวช้า: เกิดจากผลข้างเคียงของยาบางชนิด, ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง, หรือภาวะเจ็บป่วยวิกฤตที่ทำให้การบีบตัวของกระเพาะอาหารลดลง
การให้อาหารเร็วเกินไป: การให้อาหารในอัตราที่เร็วหรือปริมาณที่มากเกินไปในครั้งเดียว ทำให้กระเพาะอาหารขยายตัวมากและเกิดการไหลย้อน
2. เทคนิคการให้อาหารที่ไม่เหมาะสม
จัดท่าผิด: การให้อาหารในขณะที่ผู้ป่วยนอนราบ ทำให้กระเพาะอาหารอยู่ในระดับเดียวกันกับหลอดอาหาร ส่งผลให้เกิด การไหลย้อน (Reflux) และอาเจียนได้ง่าย
ให้อาหารเร็วเกินไป: การเร่งให้อาหารเหลวหมดเร็วกว่า 15–20 นาทีต่อมื้อ ทำให้กระเพาะอาหารรับไม่ทัน
3. ปัญหาเกี่ยวกับสูตรอาหารและอุณหภูมิ
อุณหภูมิไม่เหมาะสม: อาหารที่เย็นจัดหรือร้อนจัดเกินไปอาจทำให้กระเพาะอาหารบีบตัวผิดปกติจนเกิดการอาเจียน
สูตรอาหารไม่ทนทาน: สูตรอาหารที่มีความเข้มข้น (Osmolarity) สูง หรือสูตรที่มีไขมันสูงอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกคลื่นไส้และย่อยได้ยากในบางราย
4. ปัญหาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับร่างกาย
การไอ/การจาม/การสำลัก: การเคลื่อนไหวของร่างกายอย่างรุนแรงอาจเพิ่มความดันในช่องท้องและกระตุ้นให้เกิดอาเจียน
ผลข้างเคียงจากยา: ยาบางชนิดที่ผู้ป่วยได้รับอาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย
สายยางเลื่อน: สายยางให้อาหารอาจเลื่อนผิดตำแหน่ง หรือเคลื่อนตัวไปกระตุ้น Gag Reflex ในลำคอ
🛠️ แนวทางการจัดการเบื้องต้น
หยุดให้อาหารทันที: หากผู้ป่วยมีอาการอาเจียน ให้หยุดให้อาหารทันทีและพลิกศีรษะผู้ป่วยไปด้านข้างเพื่อป้องกันการสำลัก
ตรวจสอบท่าทาง: ตรวจสอบว่าผู้ป่วยอยู่ในท่าศีรษะสูง 30–45 องศาหรือไม่
วัดอาหารค้าง: ตรวจสอบปริมาณอาหารค้างในกระเพาะอาหาร และ ห้ามให้อาหารมื้อถัดไป หากปริมาณอาหารค้างสูง
ปรึกษาทีมแพทย์: ต้องแจ้งแพทย์หรือพยาบาลผู้ดูแลทันที เพื่อให้มีการปรับแผนการให้อาหาร เช่น การลดอัตราการไหล, การเปลี่ยนไปให้ในรูปแบบต่อเนื่อง, หรือการพิจารณาใช้ยาช่วยเร่งการบีบตัวของกระเพาะอาหาร
